1. ยารักษาโรคจิต (antipsychoticmedication)
|
1.1 ยารักษาโรคจิต (antipsychoticmedication)
-
conventional antipsychotic medication)
-
คลอโพรมาซีน (chlorpromazine)
-
ฮาโลเพอริดัล (haloperidol)
-
ไตรฟลูโอเพอราซี (trifluoperazine)
-
ฟลูเพนาซีน (fluphenazine)
-
ไทโอริดาซีน (thioridazine)
|
1.กลุ่มอาการเอ็กตราพิรามิดัล (extrapyramidalsymptoms :EPS)
- acute dystonia ลิ้นแข็ง พูดหรือกลืนลำบาก เกร็งกล้าม เนื้อใบหน้า ลำคอ
- parkinsonism ปากสั่น เหมือนปากกระต่าย (rabbit syndrome) สีหน้าไร้อารมณ์ (mask face) น้ำลายไหล กลืน น้ำลายไม่ลง
- tardive dyskinesia ดูดหรือ ขมุบขมิบปากและมีลิ้นม้วนไปมาในปากหรือเอาลิ้นดุนแก้ม ผู้ป่วยทำโดยไม่รู้ตัวหากเป็น มาระยะหนึ่งถึงแม้หยุดยา อาการจะยังไม่หาย ทำให้มีผล ต่อการทำฟัน รวมถึงการใส่ฟัน
2. อาการอื่นๆ
- ฤทธิ์ต้านโคลิเนอร์จิก (anticholinergic effects) ปากแห้ง น้ำลายน้อย
|
|
|
|
1.2 ยารักษาโรคจิตกลุ่มใหม่
(atypical antipsychotic medication)
|
- น้ำลายไหลมาก (sialorrhea)
- ปากสั่นเหมือนปากกระต่าย (rabbit syndrome)
- หน้าสั่น สะบัดไปมา
|
|
|
- ผลข้างเคียง EPS น้อยกว่า ยารักษาโรค กลุ่มดั้งเดิม
|
2. ยารักษาโรคซึมเศร้า (Antidepressant)
|
2.1. ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มเอส เอสอาร์ไอ (selective serotonin reuptake inhibitors : SSRIs)
- ฟลูอ็อกซีทีน (fluoxetine)
- ไซตาโลแพรม (citalopram)
- ฟลูว็อกซามีน (fluvoxamine)
- พาร็อกซีทีน (paroxetine)
- เซอร์ทราลีน (sertraline)
|
- น้ำลายแห้ง การรับรส เปลี่ยนแปลง (dysgeusia)
- มีการอักเสบของเยื่อบุช่อง ปาก(stomatitis) ลิ้น (glossitis) และต่อมน้ำลาย l เหงือกบวม
- มักมีการกัดเน้นฟันหรือ นอนกัดฟัน (clenching or bruxism)
|
- ยากลุ่มโคเดอีน (codeine)
- อีริโทรมัยซิน (erythromycin)
- คาร์บามาซีนปิน(carbamazepine)
- เบนโซไดอะเซพีน (benzodiazepine)
|
- ยากลุ่ม SSRIs ลดการกำจัดยาที่ใช้ ทางทันตกรรม ทำให้ ความเข้มข้นของยา เพิ่มขึ้น
|
- ปรับขนาดยา ที่ใช้ทางทันต กรรมให้น้อยลง
|
2.2 ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มใหม่ (atypical antidepressant)
- บูโพรพิออน(bupropion)
- เมอร์ทาซาปีน (mirtazapine)
- เวนลาแฟกซีน(venlafaxine)
- เมอร์ทาซาปีน (mirtazapine)
|
|
ยาชาที่มีส่วนผสมของ อะดรีนาลีน (adrenaline) โดยเฉพาะในรายที่ได้รับยา- รีบ็อกซีติน (reboxetine)
- เวนลาแฟกซีน (venlafaxine)
- เดสเวนลาแฟกซีน (desvenlafaxine)
|
- เพิ่มความดันซิสโทลิก (systolic pressure)
|
|
2.3 ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มทีซีเอ (tricyclic antidepressants (TCA)
- อะมิทริบไทลีน (amitriptyline)
- อิมิพรามีน (imipramine)
- นอร์ทริบไทลีน (nortriptyline)
- โคลมิพรามีน (clomipramine)
|
- น้ำลายแห้ง (พบร้อยละ 50) การรับรสเปลี่ยนแปลง
- อาจพบต่อมน้ำลายอักเสบ เยื่อบุช่องปากอักเสบ หรือลิ้นบวม
|
- อิพิเนฟรินepinephrine)
- ลีโวนอร์ดีฟริน(levonordefrin)
- อะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)
|
- - เพิ่มความดันซิสโทลิกและเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (cardiac dysrythmia)
- เพิ่มระดับยา TCA ในเลือด
|
- ยาชาที่มีepinephrine 1:100,000สามารถใช้ได้ไม่ เกิน 0.04 mg หรือไม่เกิน 3 หลอด และ ระวังการฉีดเข้าเส้นเลือด โดยแนะนำให้ใช้การฉีดยาชาแบบวิธีดูกลับ
|
2.4 ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มเอ็ม เอโอไอ (MAOIs)
- ม็อกโคลบีไมด์ (moclobemide)
|
- น้ำลายแห้ง แต่พบได้น้อย กว่ากลุ่ม TCA
|
- ยาระงับปวดกลุ่ม โอปิออยด์ ซึ่งเป็นชนิด เสพติด (narcotic analgesic) เช่น เมเพอริดีน (meperidine : Demerol®) เป็นต้น
|
- ภาวะตัวร้อนเกิน หรือ ภาวะไข้สูง (severe hyper- thermia)
- ความดันโลหิตสูง (hypertension)
- หัวใจเต้นเร็วผิด ปกติ(tachycardia)
|
- หลีกเลี่ยง การใช้ยากลุ่ม เมเพอริดีนที่ รู้จักกันในชื่อ Demerol®
- ปรับขนาดยาแก้ปวด
|
3. ยาทำให้อารมณ์คงที่(Mood stabilizers)
|
3.1 ลิเทียม (lithium)
|
- น้ำลายแห้ง
- เป็นฝ้าขาวในช่องปากแบบ ไลเคนอยด์ (lichenoid stomatitis)
- รู้สึกถึงรสโลหะในปาก (metallic taste) และการรับ รสเปลี่ยนแปลง
|
- เมโทรไนดาโซล (metronidazole)
- ยาต้านอักเสบชนิด ไม่ใช่ สเตียรอยด์ (non-steroidal anti-inflammatory drugs : NSAIDs)
- เตตราไซคลิน (tetracycline)
- อีริโทรมัยซิน(erythromycin
|
- ลิเทียมคั่งในไต และอาจทำให้เกิด พิษของลิเทียม
- ระดับลิเทียมในพลาสม่าสูงขึ้น
|
|
3.2 วาลโพรเอทโซเดียม (valproate sodium)
|
- อาจมีภาวะเลือดหยุดช้า หรือเลือดออกง่ายกว่าปกติ ภายหลังการรักษาทางทันตกรรม
- น้ำลายแห้ง ลิ้นอักเสบ
|
- อีริโทรมัยซิน
- แอสไพริน (aspirin)
|
- ยับยั้งการทำลาย วาลโพรเอทโซเดียม ที่ตับ (ทำให้ระดับยา วาลโพรเอทโซเดียม ในเลือดเพิ่มสูงขึ้น)
|
|
3.3 คาร์บามาซีปีน (carbamazepine)
|
|
- อีริโทรมัยซิน
- คลาริโทรมัยซิน (clarithromycin)
- โพรพรอกซีพีน (proproxyphene)
|
- ยับยั้งการทำลาย คาร์บามาซีปีนที่ตับ
|
|
4. ยาคลายกังวล (antianxiety) โดยเฉพาะกลุ่มเบนโซไดอะซิปีน (benzodiazepine)
|
- ไดอะซีแพม (diazepam)
- ลอราซีแพม (lorazepam)
- โคลนาซีแพม (clonazepam)
- คลอบาแซม(clobazam)
|
|
- - ยาแก้ปวดกลุ่มโอพิ ออยด์ (opioid analgesics)
- ยาต้านฮีสตามีน (antihistamine)
- ยาคีโตโคนาโซล (ketoconazole)
|
- เพิ่มฤทธิ์ของยา เบนโซไดอะเซพีน (benzodiazepine)
|
|